Dose, Ratio, Yield หมายถึงอะไร? ทำไมบาริสต้าต้องรู้

Dose, Ratio, Yield หมายถึงอะไร? ทำไมบาริสต้าต้องรู้
เวลาไปดื่มกาแฟหรือชงกาแฟเอง หลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า Dose, Ratio, Yield แต่ไม่แน่ใจว่ามันคืออะไร และสำคัญยังไงกับรสชาติกาแฟ บทความนี้จะอธิบายให้เข้าใจง่าย พร้อมตัวอย่างชัดเจน โดยเฉพาะสำหรับคนที่ใช้ เมล็ดกาแฟคั่ว ชงเองที่บ้านหรือร้านกาแฟ

1. Dose (โดส) – ปริมาณผงกาแฟที่ใช้ชง
Dose คือ ปริมาณ เมล็ดกาแฟคั่วบด ที่เราตักใส่ตะกร้ากรอง (Portafilter) เพื่อเตรียมชงกาแฟ วัดเป็นกรัม (g) เช่น 18 กรัม, 20 กรัม

โดสมาก = กาแฟเข้มขึ้น แต่ไม่ควรเยอะเกินไปเพราะอาจทำให้รสขม
โดสน้อย = กาแฟบางเบาและอ่อน
ตัวอย่าง:
ถ้าสูตรกาแฟของร้านกำหนดให้ใช้ 18 กรัม ของเมล็ดกาแฟคั่วบดเพื่อชงเอสเพรสโซ่ 1 ช็อต นั่นคือ Dose = 18 g

2. Ratio (เรโช) – อัตราส่วนกาแฟต่อกาแฟที่ชงออกมา
Ratio คือ อัตราส่วนระหว่าง Dose กับปริมาณกาแฟที่ได้ (Yield)
ใช้กำหนดว่ากาแฟที่ออกมาจะเข้มข้นหรือบางเบา เขียนเป็นสัดส่วน เช่น 1:2, 1:2.5

ตัวอย่าง:

Dose = 18 g
Yield = 36 g
Ratio = 18 : 36 = 1:2
หมายความว่า ใช้เมล็ดกาแฟคั่ว 1 ส่วน ได้กาแฟชงออกมา 2 ส่วน

Ratio ต่ำ (เช่น 1:1.5) → กาแฟเข้มและขม
Ratio สูง (เช่น 1:3) → กาแฟอ่อนและบางเบา
เคล็ดลับ: การปรับ Ratio เป็นวิธีสำคัญในการควบคุมรสชาติกาแฟ โดยไม่ต้องเปลี่ยน Dose ของเมล็ดกาแฟคั่ว

3. Yield (เยิลด์) – ปริมาณกาแฟที่ได้นำมาชง
Yield คือ ปริมาณกาแฟชงสำเร็จที่ไหลออกจากเครื่อง วัดเป็นกรัม (g) เช่น 30 g, 36 g, 40 g

ถ้า Dose เท่าเดิม แต่ Yield มากขึ้น → กาแฟอ่อนลง
ถ้า Yield น้อย → กาแฟเข้มขึ้น
ตัวอย่าง:

Dose = 18 g
Ratio = 1:2
Yield = 36 g
หมายความว่า ใช้เมล็ดกาแฟคั่ว 18 กรัม ชงออกมาเป็นกาแฟ 36 กรัม

4. ทำไมต้องรู้ Dose, Ratio, Yield
การเข้าใจสามค่าพื้นฐานนี้ช่วยให้:

- ชงกาแฟรสชาติคงที่ – ไม่ว่าจะเป็นการใช้เมล็ดกาแฟคั่วชนิดใด บาริสต้าสามารถควบคุมให้ได้รสชาติเหมือนกันทุกครั้ง
- ปรับรสชาติกาแฟได้ง่ายขึ้น – เพิ่มหรือลด Dose หรือ Ratio ก็สามารถปรับความเข้ม-อ่อนของรสชาติได้ทันที
- เรียนรู้สูตรกาแฟเฉพาะตัว – เมล็ดกาแฟคั่วแต่ละแหล่งที่มา แต่ละโพรไฟล์การคั่ว จะมี Dose, Ratio, Yield ที่เหมาะสมที่สุด

ดังนั้น ไม่ว่าคุณจะเป็นบาริสต้ามืออาชีพ หรือคนที่ชอบชงกาแฟเองที่บ้าน การเข้าใจ Dose, Ratio, Yield จะช่วยให้คุณดึงรสชาติที่ดีที่สุดจาก เมล็ดกาแฟคั่ว ทุกชนิดออกมาได้อย่างเต็มที่